Kanserle Mücadelede Cerrahinin ve Cerrahın Rolü: Erken Tedavi, Etkin Tedavi

Kanser, dünyada ve ülkemizde kalp ve dolaşım sistemi hastalıklarından sonra, ölüm nedenleri arasında ikinci sırada olan çok ciddi bir hastalıktır. Günümüzde modern teşhis ve güncel tedavi yöntemleriyle kanserlerde çok başarılı bir şekilde mücadele edilmektedir. Cerrahi hem erken tanı konulmasında hem de hastalığın tedavi edilmesinde kritik ve önemli bir rol oynar.

Cerrahinin Önemi

Cerrahi, kanser tedavisinde en etkili ve temel yöntemlerden biridir. Erken tanı ile uygulanan cerrahi müdahaleler, hastalığın kontrol altına alınmasını ve yaşam süresinin uzamasını sağlar. Multidisipliner yaklaşımlar ise hastaların tedaviye daha iyi yanıt vermesini katkıda bulunur. Cerrahiden sonra yaşam kalitesinin korunması da en az tedavi kadar önemlidir.

Cerrahi tedavi, tümörlü dokunun vücuttan tamamen çıkarılmasını, kanserin yayılmasının önlenmesi ve hastalığın ilerlemesinin durdurulmasını hedefleyerek sağlıklı ve uzun yaşam imkânı sunar. Bazı kanser türlerinde cerrahi müdahale tek başına yeterli olabilirken, bazı durumlarda radyoterapi, kemoterapi ya da immünterapi ile birlikte uygulanır. Cerrahinin başarısı; hastalığın evresi, tümörün yerleştiği yeri, hastanın genel sağlık durumu ve cerrahın deneyimi ile doğrudan ilişkilidir.

Cerrahinin Ön Planda Olduğu Kanser Türleri

Meme Kanseri:

Meme kanseri, Türkiye’de ve dünyada kadınlarda en sık görülen ve en çok ölüme neden olan kanser türleri arasında ilk sırada yer almaktadır. Günümüzde, erken evrede tespit edilen meme kanserlerinde doğrudan cerrahi müdahale uygulanmaktadır. Daha büyük tümörlerde ise kemoterapi veya radyoterapi ile tümör evresi küçültüldükten sonra, gerekirse meme korunarak ya da memenin tamamı ve koltuk altı lenf bezleri temizlenerek cerrahi tedavi gerçekleştirilir. Ameliyat sonrasında uygulanan radyoterapi ve gerektiğinde kullanılan akıllı kemoterapi ilaçları sayesinde yaşam süresi belirgin şekilde uzamıştır.

Tiroid Kanseri;

İki lobdan oluşan Tiroidin kanserlerinde nadiren; lenf nodüleri ve karşı loba atlamamışsa kanserli olan o lob ya da genellikle her iki lob eğer gerekiyorsa lenf nodları ve boyun diseksiyonu ameliyatı yapılır. Bazen ameliyat sonrası radyoaktif iyot, radyoterapi ve kemoterapi tedavileri de uygulanabilir. Bu işlemler sonrası hastaların hormon tedavisiyle dengeleri sağlanır.

Kolon ve Rektum Kanserleri:

Çoğu kolonoskopi sayesinde tanısı konan bağırsak tümörlerinin büyük bir bölümü polip kaynaklıdır. Genel olarak bağırsak kanserlerinin %65-70’i, anüsten itibaren anal kanal, rektum ve gaitanın biriktiği yer olan “sigma” olarak adlandırılan rektosigmoid bölgede yerleşmektedir. Bu bölgedeki erken evre kanserlerde cerrahi müdahale ile tam iyileşme sağlanabilir. Tümör büyümüş ve ileri evredeyse, kemoterapi ile tümör küçültülerek ardından cerrahi uygulanır. İleri evre kolon kanseri en sık karaciğere, yani “metastaz” şeklinde yayılım gösterir. Günümüzde kolon kanserleri, açık veya kapalı yöntemlerle, deneyimli cerrahlar tarafından güncel teknoloji eşliğinde başarıyla tedavi edilebilmektedir.

Mide ve Yemek Borusu Kanserleri;

Günümüzde iştahsızlık, yutma güçlüğü ve boğazda takılma hissi belirtileri olan hastalarda uygulanan özofago-gastroskopi sayesinde erken tanı konulabilmekte ve cerrahiyle uzun, kaliteli bir yaşam sağlanabilmektedir.

Kanserde Cerrahın Rolü;

Cerrahide tecrübenin yerini hiçbir şey tutamaz (Renie Leriche). Bu nedenle kanser cerrahisinin yanı sıra tıbbi ve literatür bilgisi olan, Laparoskopik ameliyatları yapabilen, hem staplerleri (otomatik kesici, dikici alet) hem de manuel yani aletsiz kanser cerrahisi ve ekip çalışması yapabilen cerrah çok başarılı sonuçlar alacaktır.

Onkolojik Cerrahi Süreci

Cerrahi müdahale öncesi hastaların genel sağlık durumu değerlendirilir. Yapılan biyopsilerle kanserin patolojik tanısı konup; Görüntüleme yöntemleriyle tümörün evresi, nerelere yayıldığı tespit edilip, bu aşamada mutlaka cerrahi-onkoloji konseyinde hasta görüşülüp yapılacak cerrahi planlanarak yapılmalıdır. Bu süreçte cerrah, onkolog, radyolog ve patolog ekip olarak çalışır.

Multidisipliner Yaklaşımın Faydaları

Cerrah, onkolog, radyoterapist, patolog, psikolog ve diyetisyen gibi uzmanların birlikte çalıştığı bir yapı olan; multidisipliner yaklaşım hastaya özel en etkili tedavi ve cerrahi planını oluşturarak kanser cerrahisinde başarıyı artırır.

Cerrahiden Sonra Yaşam Kalitesini Artırma

Cerrahi sonrası fiziksel rehabilitasyon, ağrı yönetimi, beslenme desteği ve psikolojik danışmanlık şeklindeki yaşam kalitesini artırmaya yönelik girişimler, en az cerrahi tedavinin kendisi kadar önemlidir. Özellikle meme veya baş-boyun bölgesine uygulanan cerrahiler sonrasında, hastaların sosyal hayata uyum sağlamaları için destekleyici yaklaşımlar uygulanmalıdır. Ayrıca, cerrahi sonrası düzenli kontroller ve taramalar, tekrarlama riskini azaltmak açısından vazgeçilmezdir.